Het handboeien van minderjarigen: een uitzonderingsmaatregel?
Het gebruik van handboeien bij minderjarigen is een ingrijpende maatregel die onder het Belgisch recht slechts in uitzonderlijke omstandigheden is toegelaten. De regelgeving vertrekt vanuit het principieel verbod op het boeien van minderjarigen, met slechts beperkte en strikt omschreven uitzonderingen.
Minderjarigen mogen uitsluitend geboeid worden, indien dit noodzakelijk wordt geacht, op grond van de concrete omstandigheden van het geval.
Die noodzaak moet verband houden met één of meer van de volgende factoren:
· Actief verzet of geweld tegen de vrijheidsbeneming;
· Een acuut ontvluchtingsgevaar;
· Een reëel gevaar dat de minderjarige vormt voor zichzelf, voor de politieambtenaren of voor derden.
Boeien mogen dus niet uit voorzorg worden aangelegd, maar alleen als er een onmiddellijke en objectieve reden bestaat die de toepassing verantwoordt.
Beperking in tijd en waardigheid
Indien het aanleggen van boeien gerechtvaardigd is, moet deze maatregel steeds worden beperkt tot een zo kort mogelijke duurtijd. De minderjarige mag daarbij niet worden blootgesteld aan publieke vernedering. De menselijke waardigheid en het jeugdige karakter van de betrokken persoon blijven in alle omstandigheden prioritair.
Registratie en motivering
Elk gebruik van handboeien bij een minderjarige moet expliciet worden gemotiveerd en gedocumenteerd. Dit gebeurt hetzij in het proces-verbaal, hetzij in het register van vrijheidsbenemingen. Het is daarbij vereist dat er aangetoond wordt dat aan de wettelijke voorwaarden werd voldaan en dat de maatregel proportioneel was.
Fouillering met volledige ontkleding: enkel na gerechtelijke vrijheidsbeneming
Een aanvullende en al even gevoelige maatregel is de naaktfouille. Ook deze is bij minderjarigen slechts toegestaan onder zeer strikte voorwaarden: er moet sprake zijn van een gerechtelijke vrijheidsbeneming én de toestemming van de Procureur des Konings is vereist. Bovendien geldt een registratieplicht, wat de controle op het gebruik van deze ingrijpende maatregel moet garanderen.
Conclusie
Het gebruik van handboeien bij minderjarigen vormt een uitzondering op het uitgangspunt van bescherming die het jeugdrecht kenmerkt.
Zowel politieambtenaren als juridische actoren moeten erop toezien dat de wet in deze materie strikt wordt nageleefd en dat de rechten van minderjarigen in alle omstandigheden worden gerespecteerd.
Heeft u zelf vragen over uw rechten of over de toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen bij minderjarigen? U kan ons steeds contacteren, ons team van advocaten in het jeugdrecht staan u graag bij.